Kültür sanatta pandemi erozyonu

CHP Genel Lider Yardımcısı Gamze Akkuş İlgezdi, TÜİK’in 15 Temmuz 2016’daki darbe teşebbüsüyle 2019’dan başlayarak 3 yıllık pandemi periyodunu kapsayan yıllara ilişkin sinema ve şov sanatları istatistiklerini karşılaştırarak bir rapor hazırladı. “Pandemi en çok kültür sanatı vurdu” başlıklı raporda Akkuş İlgezdi, salgın periyodunda Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın özel tiyatrolara takviye açıklamalarının gerçeği yansıtmadığını belirtti.

İlgezdi “Pandemide tiyatro takviyelerinden merhum Ferhan Şensoy, Yasemin Yalçın, Genco Erkal, Apartman Sahne, Moda Sahnesi, Oyun Atölyesi, Kadıköy Emek Tiyatrosu, DOT, Baba Sahne, Oyun Sandalı ve Kumbaracı50 üzere tiyatrolar yararlanamamıştı. Bu takviyelerden tiyatrolarla ilgili olmayan 23 farklı kesimden firmanın yararlandığını ortaya çıkarmıştım” dedi.

“KÜLTÜR SANAT DALI, VAHİM BİR TABLO İLE KARŞI KARŞIYA”

Akkuş İlgezdi’nin hazırladığı raporun detayları şöyle:

“Sinema ve tiyatroda da kira, elektrik üzere sabit sarfiyatlar inanılmaz ölçüde artmıştır. Bu da bilet fiyatlarına yansımış, böylece 20-40 yaş ortası orta gelirli tiyatro seyircisinin, tiyatroyla ortasını açmıştır. Küçük sahneler ve kümeler iş yapamaz hale gelmiştir. Bu nedenle de değerli sayıda alternatif tiyatro kapanmış, seyirci sayısı düşmüştür. Sinema dalı gözden çıkarılmıştır. Opera ve bale kurumları mevcut siyasal eğilimlere nazaran şekillendirilerek, dönüştürülmeye çalışılmıştır. Hal böyleyken, TÜİK’in 2021, 2020, 2019 pandemi periyodu yıllarının dataları ve bilhassa ülkemizde darbe teşebbüsünün olduğu yıl olan 2016 yılı sinema ve şov sanatları istatistikleri kullanılarak yapılan tahlile nazaran; kültür sanat bölümü, darbe teşebbüsünün yaşandığı yıldan çok daha vahim bir tablo ile karşı karşıyadır. Kültür -sanat bölümü pandemi mazeretleriyle adeta kurban edilmiştir.

“ÖZEL TİYATROLARA DAYANAK SÜREKSİZ TAHLİLDEN ÖTEYE GEÇEMEDİ”

Koronavirüs salgınının beraberinde gelen kısmi ve tam kapanmalardan en çok hasar gören kesimlerden biri kültür-sanat dalı olmuştur. Bu süreçte bölümün ne kadar kırılgan bir yapıda olduğu bir sefer daha ortaya çıkmıştır. Covid-19 sırasında kimi özel tiyatrolara devlet ve belediyelerden maddi dayanaklar sağlanmış lakin bu takviyeler günü kurtarmak ismine acil ve süreksiz tahliller olmaktan öteye geçememiştir. Açıklanan dayanakların yetersizliği bir yana, toplulukta bilinmeyen birinci kez ortaya çıkan boya, inşaat firmaları ve kuyumculuk faaliyeti gösteren müracaat sahiplerine takviye verilmiştir.

“PANDEMİ PERİYODUNUN SİNEMA SEYİRCİSİ, 4 KAT AZALDI”

Türkiye genelinde sinema salonları sayıları ve koltuk sayılarında 2019’dan 2021 yılına yanlışsız seyreden bir düşüş yaşanması dikkat çeken bir durum olmakla birlikte tablonun vahameti, sinema seyirci sayısında çok daha görünür haldedir. Sinema seyirci sayısı 2021 yılında, 2020 yılına nazaran yüzde 27,9 azalarak 12 milyon 418 bin 777 kişi oldu. 2020 yılında sinema seyirci sayısı 17 milyon 226 bin 952; 2019 yılında sinema seyirci sayısı 56 milyon 479 bin 209’dur. Darbe teşebbüsünün olduğu 2016 yılında ise sinema seyirci sayısı 55 milyon 260 bin 600’dür. Sayılar o denli gösteriyor ki; pandemi devrinin sinema seyircisi, darbe teşebbüsünün gerçekleştiği 2016 yılından 4 kat daha azdır.

“GÖSTERİLEN SİNEMA SAYISI 6 YIL ÖNCESİNİN YARISI”

Gösterilen sinema sayısı 2021 yılında, 2020 yılına nazaran yüzde 2 artarak 26 bin 483 oldu. 2020 yılında gösterilen sinema sayısı 25 bin 960; 2019 yılında ise 68 bin 386 olurken; darbe teşebbüsünün olduğu 2016 yılında 53 bin 443’tü. 2021 yılı ile 2016 yılının gösterilen sinema sayısı dataları karşılaştırıldığında neredeyse yarı yarıya bir fark olduğu görülmektedir. Bilgilerden anlaşılacağı üzere sinema kesimi son 3 yılda çok daha büyük bir darbe almıştır.

“TİYATRO SEYİRCİSİ 2016’YA NAZARAN 10 KAT AZALDI”

Tiyatro seyirci sayısı 2020/21 döneminde yüzde 84,1 azalarak 714 bin 864 oldu. Tiyatro salonlarında oynanan eser sayısı geçen döneme nazaran yüzde 73,3 azalarak bin 665 oldu. 2019/20 dönemi için tiyatro seyirci sayısı 4 milyon 492 bin 293, tiyatro salonlarında oynanan eser sayısı 6 bin 236’dır. 2018/19 dönemi için tiyatro seyirci sayısı 7 milyon 899 bin 547, tiyatro salonlarında oynanan eser sayısı 9 bin 796’dır. Darbe teşebbüsünün olduğu 2016/17 döneminde ise tiyatro seyirci sayısı 7 milyon 6 bin 410’dur. Darbe teşebbüsünün yaşandığı dönem, pandeminin devam ettiği 2020/21 döneminden yaklaşık 10 kat daha fazla tiyatro seyircisi, tiyatro ile buluşturulmuştur.

“OPERA VE BALE SEYİRCİSİNDE 20 KAT AZALMA VAR”

Opera ve bale seyirci sayısı 2020/21 döneminde, bir evvelki döneme nazaran yüzde 94,5 azalarak 14 bin 32 oldu. Bu sayı 2019/20 döneminde 256 bin 63 iken 2018/19 döneminde 322 bin 189’dur. Darbe teşebbüsünün olduğu 2016/17 döneminde opera ve bale seyirci sayısı 281 bin 69’dur. Pandemi dönemi ile darbe teşebbüsü dönemi karşılaştırıldığında ortada adeta uçurum barındıran 20 katı bir fark olduğu sayılarla sabittir.”